GRANNE – Parafia świętego Jana Chrzciciela

Wieś Granne została założona w 1453 roku na surowym korzeniu przez dziedzica Krzemienia i Sielca – Michała (Miszki, Miśki) Wesztortowicza (zm. po 1473), łowczego hospodarskiego (1466-1473). Jego żona Katarzyna razem z synem Janem Miszkowiczem Wesztortowiczem, łowczym Wielkiego Księstwa Litewskiego (1486-1491), dnia 7 lutego 1491 roku ufundowała w Grannem pierwszy kościół pw. św. Mikołaja, Wniebowzięcia NMP, św. Jana Chrzciciela oraz św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Jego pierwsze uposażenie stanowiły między innymi trzy włóki ziemi w Grannem, pięć włók w Głęboczku i część w Łazach. Jednym z pierwszych proboszczów grannieńskich był ks. Mikołaj z Malowej Góry (1514-ok. 1531). W późniejszych wiekach parafia miała zacnych kolatorów, którymi byli między innymi: w 1514 roku – dziedzic Krzemienia i Sambocza Stanisław Wesztortowicz (zm. 1520), dnia 21 lipca 1520 roku – Mikołaj Szczytowicz (Szczyt) herbu Jastrzębiec, marszałek hospodarski (1522-1531), dnia 10 maja 1531 roku – Wencław Kostewicz (zm. 1532), dworzanin marszałek królewski (1511-1532), od 1598 Mikołaj Kiszka (ok. 1565-1620), starosta drohicki (1588-1620). Do grona dobrodziejów dołączył w 1659 roku Stefan Oborski herbu Pierzchała (zm. 1666), starosta liwski (1637-1648) i poseł ziemi liwskiej (1638).
W czasie „potopu szwedzkiego” kościół został obrabowany i uszkodzony w 1657 roku, a w 1674 roku został całkowicie spalony. Jego odbudowę rozpoczął w 1678 roku ks. Jan Gnatowski (prob. 1659-1679), ale z racji na niechęć ówczesnych kolatorów, zrezygnował on ze stanowiska proboszcza grannieńskiego.
W 1684 roku właścicielem Grannego został Jan Franciszek Lisiecki (zm. 10 listopada 1705 r.), miecznik podlaski (1664-1705), ożeniony z Marianną Irzykowiczówną, wdową po wspomnianym staroście Stefanie Oborskim. W tym samym roku zbudował on kolejną drewnianą świątynię, pod kierunkiem ks. kan. Krzysztofa Klepackiego (zm. 1697), ówczesnego proboszcza (1680-1697). W drugiej połowie XVIII wieku kościół ten wymagał gruntownego remontu. Jednak ówczesny dziedzic Aleksander hr. Ossoliński (1724-1804), starosta drohicki (1757-1774), miecznik wielkiego księstwa litewskiego (1775-1789), postanowił ufundować nową świątynię, którą wystawił w 1782 roku, pod kierunkiem ks. Wojciecha Godlewskiego (1731-1807) ówczesnego proboszcza (1778-1807). Niestety po dwóch latach w 1784 roku uległa ona spaleniu od uderzenia pioruna.
Czwarta świątynia pw. św. Jana Chrzciciela została zbudowana w 1784 roku przez Józefa Kajetana hr. Ossolińskiego (1728-1834), kasztelana podlaskiego (1790-1795), i stanowiła bardzo udaną budowlę pod względem architektonicznym. W ramach represji za udzielanie przez ks. Antoniego Stankiewicza (prob. 1885-1886) posług religijnych prześladowanym unitom zza Buga, w dniu 4 lipca 1886 roku kościół w Grannem został zamknięty i opieczętowany – na rozkaz cara Aleksandra III (1845-1894) z dnia 5 czerwca 1886 roku. Po zerwaniu plomb przez pewnego mężczyznę w dniu 24 czerwca 1891 roku Iwan S. Kachanow (ur. 1826), generał-gubernator grodzieński i wileński (1884-1893), w dniu 18 sierpnia 1892 roku wydał nakaz rozbiórki kościoła. Polecenie wykonano przed 26 sierpnia 1892 roku pod kierunkiem urzędnika Kobyłeckiego, a wszystkie sprzęty przeniesiono do kościoła perlejewskiego. Od tego czasu przez 35 lat wierni uczęszczali do kościoła w Perlejewie.
Dnia 3 maja 1927 roku, staraniem ks. Jana Chomickiego (1876-1942), proboszcza perlejewskiego (1905-1927), została wznowiona działalność parafii w Grannem. Pierwszym proboszczem (1927-1930) został wówczas ks. Władysław Miłaszewski (1885-1954). Dzięki jego zaangażowaniu wkrótce został postawiony tymczasowy, drewniany kościół. W 1932 roku został on gruntownie przebudowany i powiększony o chór przez ks. Antoniego Dulińca (1889-1964), proboszcza grannieńskiego (1931-1939). W czasie II wojny światowej wojska sowieckie zamieniły kościół na wojskową kuchnię i stołówkę, niszcząc ołtarz i ławki.
Budowę obecnej świątyni rozpoczął w 1948 roku ks. Tomasz Miłkowski (1906-1963), ówczesny proboszcz (1941-1948), według projektu arch. inż. Stanisława Bukowskiego (1904-1979) z Białegostoku. Jego dzieło kontynuowali kolejno: ks. Stanisław Płonowski – w latach 1958-1960 i ks. Roman Wodyński – latach 1960-1962. Dnia 29 lipca 1962 r. kościół został poświęcony przez ks. dr. Michała Krzywickiego, (1895-1967), administratora apostolskiego diecezji pińskiej (1950-1967). W latach 1968-1976 ks. Wojciech Wasak (prob. 1968-1976) dokonał całkowitego wystroju kościoła. Świątynię konsekrował dnia 11 sierpnia 1973 roku ks. bp Władysław Jędruszuk (1918-1994), administrator apostolski diecezji pińskiej (1967-1991).
W pobliżu kościoła stoi murowana plebania, która została wzniesiona w 1967 roku przez ks. Hieronima Jaworowskiego (1925-2001), proboszcza w Grannem w latach 1962-1968, a w latach 2011-2012 gruntownie odrestaurowana przez ks. Piotra Klejzerowicza.
Kaplica:
Kobyla – Kaplica pw. Miłosierdzia Bożego. Początkowo nabożeństwa były odprawiane w budynku gospodarczym jednego z mieszkańców Kobyli, który dzięki staraniom ks. Jana Wasilewskiego, ówczesnego proboszcza (1986-1990) od 1988 roku zaczął pełnić funkcję kaplicy dojazdowej. W dniach od 7 do 24 sierpnia 1994 roku ks. Marek Toruński, proboszcz grannieński (1992-1999) wraz z parafianami i p. Janem Sidorczukiem, przewodniczącym Komitetu Budowy Kaplicy, przeniósł tutaj drewnianą kaplicę z parafii Szmurły. Pracami stolarskimi kierował zaś p. Jan Puchalski z Niemyj Nowych. Msza św. w nowej kaplicy została odprawiona po raz pierwszy 11 sierpnia 1995 r. W dniu 6 kwietnia 1997 roku poświęcił ją ks. Antoni P. Dydycz, biskup drohiczyński. Tenże ordynariusz w roku następnym dekretem z dnia 19 maja nadał kaplicy wezwanie Miłosierdzia Bożego.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski