TOPCZEWO – Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Pierwszy, drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika ufundowali w 1433 roku: Jan i Piotr Zalewscy, dziedzice Zalesia (Zalesze) oraz Tomasz, Stanisław, Piotr Słanka (od niego później nazwa części: Topczewo Słączyno) i Mikołaj Topczewscy, a także Marcin Szołajda – dziedzice Topczewa herbu Rola pochodzący z ziemi łęczyckiej. Pierwszym proboszczem został ks. Mikołaj. W latach 1470-1475 tę funkcję pełnił ks. Jan, a w latach 1479-1481 ks. Jakub. W 1508 r. Mikołaj Pietkowski (zm. przed 1528) dokonał kolejnego uposażenia, nadając kościołowi łąkę w Pietkowie. Głównymi kolatorami kościoła w XVI w. byli Topczewscy herbu Rola.

Drugi drewniany kościół został zbudowany w latach 1738-1743 kosztem parafian oraz staraniem ks. Jakuba Łapińskiego, proboszcza topczewskiego (1737-1747). Dzięki ofiarności dziedzica Topczewa płk. Stanisława Bartochowskiego, herbu Rola z Żelisławia (zm. po 1792), podstolego (1770-1788) i stolnika bielskiego (1788 – po 1792) w 1877 roku miała miejsce gruntowna restauracja, pod kierunkiem ks. Hipolita Minuszyca, proboszcza topczewskiego (1865-1884). Świątynia z drewna modrzewiowego przetrwała aż do poświęcenia nowego murowanego kościoła w XX wieku.

Obecny, murowany kościół został zbudowany w latach 1926-1931 za sumę 120 tysięcy złotych, dzięki ofiarności ks. Feliksa Zalewskiego (prob. 1920-1946). Kamień węgielny 13 czerwca 1927 roku położył ks. Zygmunt Łoziński (1870-1932), biskup piński (1918-1932). Poświęcenia kościoła dokonał 5 września 1931 roku ks. prał. Nikodem Tarasiewicz (1868-1955), wiceoficjał Sądu Biskupiego w Pińsku (1928-1940). W 1944 r. wycofujące się oddziały niemieckie zamierzały wysadzić w powietrze nową świątynię, ale wspomniany ks. Feliks Zalewski i jego wikariusz (1938-1947) ks. Adolf Kozłowski (1907-1974) zdołali obronić kościół przed zaminowaniem. W 1955 roku założono po raz pierwszy instalację elektryczną. Pod kierunkiem ks. kan. Hieronima Jaworowskiego, (1925-2001), proboszcza topczewskiego (1968-1995) w 1983 roku dach kościoła pokryto blachą miedzianą oraz odnowiono polichromię. Staraniem ks. kan. Tadeusza Kocuka w 1998 roku zbudowano nowe schody z ulicy na plac przykościelny. Staraniem obecnego proboszcza ks. kan. Pawła Anusiewicza w 2010 roku zbudowano nowe schody, a w 2012 roku – w ramach termomodernizacji kościoła – ocieplono świątynię, położono granitową posadzkę i zainstalowano podłogowe ogrzewanie.

Warto jeszcze zaznaczyć, że w bocznej kaplicy topczewskiej świątyni znajduje się cudami słynący obraz Matki Bożej Częstochowskiej. W czasie „potopu szwedzkiego” (1655-1658) został on pocięty na 76 części i wyrzucony na śmietnisko. Dzięki niezwykłej jasności, która promieniowała w ciemne noce, został odnaleziony przez wiernych, odrestaurowany i umieszczony ponownie w ołtarzu. O niektórych cudach w Topczewie wspomina Jasnogórska księga cudów (10 stycznia 1717).

Obok kościoła stoi murowana plebania, zbudowana w 1905 roku, a rozbudowana w 1973 roku przez ks. kan. Hieronima Jaworowskiego, a także dom parafialny zbudowany przez niego w 1988 roku.

Kaplice:
Filipy – Stara kaplica została zniszczona – jak podaje tradycja – po Powstaniu Styczniowym w ramach represji za wspieranie powstańców przez ks. Józefa Nowickiego (zm. 1871), ówczesnego proboszcza topczewskiego (1837-1865). W 1971 roku miejscowi duszpasterze zaczęli odprawiać nabożeństwa w prywatnym mieszkaniu Wacława Topczewskiego. W tym samym czasie rozpoczęto starania o uzyskanie zgody na budowę, którą uzyskano dopiero w 1976 r. Obecna kaplica pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela została zbudowana w latach 1976-1977 pod kierunkiem ks. kan. Hieronima Jaworowskiego. Kamień węgielny położył i poświęcił 20 czerwca 1976 r. ks. bp Władysław Jędruszuk (1918-1994), administrator apostolski diecezji pińskiej (1967-1991). On też 19 czerwca 1977 roku dokonał uroczystego poświęcenia tejże świątyni.

Mierzwin Duży – Zimą 1979 r. mieszkańcy wsi zakupili w Bielsku Podlaskim drewniany dom z przeznaczeniem na Klub Młodego Rolnika. Latem 1980 r. został przebudowany i zaadaptowany do sprawowania nabożeństw liturgicznych. W 1982 roku została zakupiona działka pod nową kaplicę. Obecna murowana kaplica pw. Wniebowstąpienia Pana Jezusa zbudowana została w latach 1982-1985, staraniem ks. kan. Hieronima Jaworowskiego. Jej poświęcenia dokonał 22 września 1985 roku ks. bp Władysław Jędruszuk, administrator apostolski.

Liza Stara – Latem 1982 r. mieszkańcy zakupili przy szkole plac razem ze starym domem, w którym zaczęto prowadzić katechizację i sprawować nabożeństwa. Budowa obecnej murowanej kaplicy pw. św. Andrzeja Boboli została zainicjowana 30 października 1984 roku, staraniem ks. kan. Hieronima Jaworowskiego. Jej poświęcenia dokonał 21 maja 1989 roku ks. bp Władysław Jędruszuk, administrator apostolski diecezji pińskiej (1967-1991).

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski