SEROCZYN – Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego

W XV wieku właścicielem osady, zwanej wówczas Syroczino/Syroczyn, był Jan Chądzyński h. Ciołek, który w 1463 roku odsprzedał ją Stanisławowi Karskiemu h. Rogala (1441-1479), dziedzicowi Miedznej, który w 1479 roku tytułował się również dziedzicem Orzeszówki, Tchórzowej Woli, Ugoszczy i Dworca alias Syroczyno. W tym samym roku dziedzicem wsi był Jakub Waszkiewicz Syroczyński. Na początku XVI wieku wieś Seroczyn należała do rodziny Klimczyckich, od której przeszła w ręce ówczesnego dziedzica Sterdyni – Piotra Kiszki h. Dąbrowa (zm. 1534), wojewody połockiego (1519-1532) i starosty drohickiego (1522-1532). W 1563 roku Zygmunt August nadał wieś Seroczyno w wieczyste posiadanie Mikołajowi Kiszce staroście drohickiemu.

Parafia w Seroczynie posiada rodowód unicki. Pierwszą cerkiew prawosławną pw. Znalezienia Krzyża Świętego ufundował 31 maja 1596 roku wnuk wspomnianego dziedzica Piotra – Mikołaj Kiszka h. Dąbrowa (ok. 1565-1620), starosta drohicki (1588-1620). Z jego polecenia mieszkańcy Seroczyna mieli oddawać dziesięciny miejscowemu duchownemu, a nie do Łazówka.

W 1611 roku dokonano erekcji parafii w Seroczynie, ponieważ w tymże roku cerkiew seroczyńska przyjęła postanowienia unii brzeskiej. Świadczy o tym dokument uposażeniowy wystawiony w 1611 roku przez wspomnianego Mikołaja Kiszkę, syna Mikołaja (zm. 1587), starosty drohickiego (1556-1587) i wojewody podlaskiego (1569-1587). Pierwszym unickim proboszczem został wówczas ks. Jan Wierbowicz (Wierzbowicz).

W 1670 roku ówczesny dziedzic sterdyński – Zbigniew Ossoliński (zm. 25 lipca 1679 r.), starosta drohicki (1646-1679) i wojewoda podlaski (1661) zbudował nową unicką świątynię pw. Znalezienia i Wywyższenia Krzyża Świętego, pod kierunkiem ks. Pawła Hotowickiego, proboszcza seroczyńskiego (1670-ok. 1683). Akt fundacyjny został wniesiony do ksiąg drohickich w 1674 roku. Wnuk wspomnianego fundatora – Jan Stanisław hr. Ossoliński (zm. 26 marca 1770), starosta drohicki (1716-1757), był kolatorem kościoła seroczyńskiego w 1757 roku. W 1817 roku Stanisław Ossoliński na swój koszt przeprowadził remont świątyni oraz odbudował zabudowania gospodarcze. W 1822 roku, idąc za wzorem świątyń katolickich, dobudowano część wejściową. Świątynia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, która stoi do dzisiaj w pobliżu nowej plebani, została gruntownie przebudowana i wzniesiona w 1849 roku, pod kierunkiem ks. Nikona Dyakowskiego (1779-1875), ówczesnego administratora (1844-1868). Fundatorami byli przypuszczalnie ówcześni dziedzice Sterdyni – Paulina z hr. Krasińskich (1816-1893) i jej mąż (od 1844 roku) Ludwik Górski (1818-1908).

W ramach represji popowstaniowych w 1868 roku władze carskie deportowały w głąb Królestwa Polskiego (Radom) a następnie Rosji (Nowogród) wspomnianego proboszcza Seroczyna i Łazowa – ks. Nikona Dyakowskiego. Po kasacie unii unicka świątynia seroczyńska w 1875 roku została zamieniona na cerkiew prawosławną. Poddano ją gruntownej przebudowie, najpierw w 1878 roku pod kierunkiem ks. Seweryna Mogielnickiego (prob. 1875 – 1878), który w 1875 roku przyjął prawosławie, a następnie w 1888 roku pod kierunkiem ks. Ignacego Pajewskiego (prob. od 1878).

W 1921 roku – na mocy rozporządzenia nr 65 z dnia 11 grudnia 1918 roku – wydanego przez ks. Henryka Ignacego Przeździeckiego (1873-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939), świątynia została zwrócona katolikom i rekoncyliowana. Dnia 22 grudnia 1921 roku wspomniany ks. bp Henryk Ignacy Przeździecki podniósł dotychczasową filię parafii sterdyńskiej do rangi samodzielnej parafii obrządku rzymskokatolickiego.

Parafia w Seroczynie posiada obecnie nowy, murowany kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, który został zbudowany w latach 1991-1993, staraniem miejscowej ludności i ks. mgr. Bogusława Bukowickiego. Kamień węgielny poświęcił i wmurował dnia 14 września 1991 roku ks. Jan Mazur, biskup siedlecki czyli podlaski (1968-1992). Konsekracji kościoła dokonał w uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego, czyli dnia 14 września 1993 roku ks. Władysław Jędruszuk (1918-1994), biskup drohiczyński (1991-1994), przy udziale wspomnianego ks. Jana Mazura, biskupa siedleckiego (1992-1996) i ks. Wacława Skomoruchy (1915-2001), biskupa tytularnego Zoara (21.11.1962), sufragana diecezji siedleckiej (1963-1992).

Przy starym kościele znajduje się drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej, zbudowana ok. połowy XIX wieku.
Obok nowego kościoła parafialnego stoi murowana, piętrowa plebania zbudowana w latach 1986-1987 r., staraniem ks. mgr Zdzisława Młynarskiego (prob. 1984-1989).
Z parafii seroczyńskiej pochodzi ks. Jan (Joao) Kazimierz Wilk OFMConv., obecny biskup diecezji Anapolis w Brazylii.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski