SAWICE – Parafia Świętego Jerzego

Wieś Sawice, zwana wcześniej Sawice Ruskie (później Kościelne), była zamieszkała przez bojarów ruskich. Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca Sawic pochodzi z 1438 roku i mówi o Stanisławie z Sawic wspomnianym na dokumencie fundacyjnym kościoła w Wyrozębach. W latach 1456-1474 mieszkańcami tej osady, zapisywanej wówczas Savycze, byli Paweł i dwaj bracia stryjeczni: Daniło (Daniel) i Maćko (Maciej), którzy w 1456 nabyli te dobra od Tomasza z Sawic. Już w pierwszej połowie XVI w. istniała tutaj cerkiew prawosławna pw. św. Jerzego Męczennika (ok. 1544). Sawice były wówczas miejscem kultu św. Jerzego, który – jak głosi ludowa legenda – objawił się na drzewie. Według inskrypcji podanej na obrazie, ikona tego świętego miała pochodzić z 1544 roku. Przypuszczalnie była to również data fundacji pierwszej świątyni. Po przyjęciu przez popa unii brzeskiej powstała w Sawicach parafia greckokatolicka. Jej istnienie parafii potwierdzają pisemne świadectwa z 1645 roku. Z Sawic pochodził Stanisław Sawicki herbu Lubicz znany komornik ziemi drohickiej (1613-1616), potem stolnik podlaski (1623-1634) i poseł na Sejm (1627). Kolejni dziedzice wsi Sawice Ruskie Paweł i Janusz Sawiccy w 1648 r. z podpisali elekcję króla Jana II Kazimierza Wazy (1609-1672), króla polskiego (od 1648).

W 1738 roku została wzniesiona nowa unicka cerkiew, której fundatorami byli: Jacek (Jacenty) Kolumna Cieciszewski herbu Roch II, pisarz liwski (1718-1726) oraz jego żona Franciszka z Jezierskich herbu Prus oraz Teofil Kossakowski herbu Ślepowron (zm. 1750), łowczy (1724-1744) i cześnik wiski (1744-1746) i jego żona Agnieszka z Cieciszewskich (siostra Jacka). Kolejni właściciele Sawic i okolicznych majątków (Rogów, Karskie, Liszki) – Józef i Ignacy Gąsowscy, wnukowie Jakuba Gąsowskiego podczaszego nowogródzkiego (1773) i Marianny Cieciszewskiej, w 1790 roku sprzedali te dobra generałowi wojsk koronnych (1783-1787) Adamowi Szydłowskiemu herbu Lubicz z Wielkiego Szydłowa (ok. 1750-1820), pokojowemu królewskiemu i staroście mielnickiemu (1775).

Wspomniany generał wojsk koronnych i jego żona Wiktoria z Kuczyńskich (ok. 1775-1840) w 1789 roku byli kolatorami cerkwi sawickiej, wznosząc w 1815 roku nową świątynię pw. św. Jerzego.

Obecny, drewniany kościół został gruntownie przebudowany w 1828 roku przez ówczesnego dziedzica Pasieki, Patrykoz i Hruszniewa – majora Teodora Szydłowskiego (1793-1863), byłego adiutanta księcia Józefa Poniatowskiego (1813). Po kasacie unii, w latach 1875-1918 kościół w Sawicach został przejęty przez cerkiew prawosławną. Z czasów unickich zachował się kielich z pateną, przechowany pod belką na strychu kościoła oraz obrazy i inne przedmioty liturgiczne. Po odzyskaniu niepodległości – na mocy rozporządzenia Nr 65 z dnia 11 grudnia 1918 roku – wydanego przez ks. Henryka Przeździeckiego (1873-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939), w 1919 roku świątynia została rewindykowana katolikom.

Jako filia duszpasterska (cum cura animarum) parafii Wyrozęby została erygowana 14 kwietnia 1934 r. przez ks. Henryka Przeździeckiego. Rektorem filii został wówczas ks. Florian Banasiuk (1907-1984). Do rangi parafii filia została podniesiona dnia l września 1990 r. przez ks. Jana Mazura, biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1968-1996).

W 2000 roku został przeprowadzony, pod kierunkiem ks. Jana Cąkały, generalny remont więźby dachowej kościoła oraz dobudowano przedsionek. W dniu 11 listopada 2008 roku ks. bp Antoni P. Dydycz dokonał poświęcenia czyli konsekracji nowego ołtarza soborowego zbudowanego staraniem administratora ks. Waldemara Górskiego.

Obok świątyni znajduje się murowana plebania rozbudowana gruntownie w 1989 roku (I część) i w 1998 roku (II część) według projektu Haliny Artych z Sokołowa Podlaskiego – pod kierunkiem wspomnianego ks. proboszcza Jana Cąkały.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski