KNYCHÓWEK – Parafia św. Stanisława Biskupa Męczennika

Pierwotnie wieś Knychówek była nazywana: Knychowo. W XV wieku należała ona razem z dobrami Korczew do Stanisława Korczewskiego herbu Prus (zm. 1495/1505), namiestnika kamienieckiego (1493-1495), syna Pretora (zm. przed 1442). Ok. 1460 roku wspomniany starosta kamieniecki i przypuszczalnie jego matka Kordula Korczewska (zm. 1481), żona Pretora II (zm. przed 1442), ufundowali tutaj drewniany kościół. Jego konsekracja odbyła się 26 kwietnia 1494 roku. Tegoż dnia Stanisław Korczewski po raz kolejny uposażył parafię, nadając ks. Janowi – ówczesnemu plebanowi w Knychówku między innymi dwie włóki ziemi. Przypuszczalnie w związku z tym rok wcześniej powstał spór pomiędzy wspomnianym Stanisławem z Korczewa a plebanem drohickim ks. Janem o dziesięciny ze wsi: Korczew, Bartków i Szczeglacin. Wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk (1461-1506) przyznał je 29 maja 1493 roku na rzecz Stanisława, który dokonał wkrótce nowych nadań kościołowi w Knychówku.

W 1505 roku Knychówek i dobra korczewskie przeszły w ręce wojewody połockiego (1505-1513) Stanisława Hlebowicza herbu Leliwa (zm. 1513), który poślubił Zofię Korczewską (1505-1545), córkę wspomnianego Stanisława starosty kamienieckiego. Ta z kolei w 1529 roku zapisała Knychówek swemu synowi Mikołajowi zwanemu „Durny” (1522-1565). W 1557 roku Arnolf Hlebowicz (zm. ok. 1592), chorąży drohicki i mielnicki (1572-1592), ufundował altarię w knychowskim kościele. Po śmierci Arnolfa Hlebowicza właścicielami Korczewa i Knychówka byli Leśniowolscy.

Kolejnymi właścicielami Knychówka była rodzina Wiesiołowskich, herbu Ogończyk. Krzysztof Wiesiołowski (zm. 19 kwietnia 1637 r.), marszałek Wielkiego Księstwa Litewskiego (1635-1637), starosta suraski (1616-1637) i mielnicki (1625-1637), ożeniony z Aleksandrą Marianną Sobieską (zm. 31 października 1645 r.), ciotką króla Jana III Sobieskiego (1629-1696), dnia 29 października 1631 roku dokonał aktu fundacji pierwszego murowanego kościoła w dobrach „zwanych Bartków, które się Knychów nazywa” (ufundował on jeszcze dziesięć świątyń na Podlasiu i Litwie). Wcześniejsze nadania wzbogaciła jego żona Aleksandra Marianna w swoim testamencie z 1645 roku. Budowa obecnej knychowskiej świątyni trwała od 1631 do 1668 roku. Kościół w Knychówku został wzniesiony w stylu przejściowym pomiędzy gotykiem a renesansem, według projektu podobnego do starego kościoła farnego w Białymstoku. Konsekracji dokonał w 1733 r. ks. Józef Olszański (zm. ok. 1738), biskup tytularny Serra (25 czerwca 1727 r.), sufragan chełmski (1728-1738).

W drodze zawieranych małżeństw i transakcji Knychówek przeszedł później kolejno w ręce: Chaleckich, Lewickich, Kuczyńskich (od 1712 r.) i Ostrowskich (od 1864 r.). W 1727 roku Wiktoryn Kuczyński (1668-1737), kasztelan podlaski (1730-1737) podpisał umowę ze snycerzem z Drohiczyna Łukaszem Piotrem Grzegółkowskim na wykonanie ołtarza w nowym kościele w Knychówku. Natomiast Feliks Kuczyński (1770-1814), ostatni cześnik podlaski (1794), w latach 1792-1798 ufundował murowany „szpital” (obecnie wikariat i organistówka) przy parafialnym kościele, który zbudowali murarze z Drohiczyna: Piotr Filipowicz i Jędrzej Bielecki. Wielką kolatorką knychowskiej świątyni była również Joanna z Wulfersów (1812-1888), żona Aleksandra Kuczyńskiego (1803-1858). W kościele knychowskim w okresie Powstania Styczniowego odprawiał nabożeństwa ks. gen. Stanisław Brzóska (1834-1865), ukrywając się w dobrach korczewskich.

Obok kościoła znajduje się nowa, murowana plebania, zbudowana w latach 1990-1991, staraniem ks. prał. Mieczysława Onyśka.

Kaplice:
Dąbrowa – kaplica w budynku Ochotniczej Straży Pożarnej.

Korczew – kaplicę pw. Św. Jana Pawła II pobłogosławił 18 maja 2024 r. biskup drohiczyński Piotr Sawczuk. Została ona pobudowana w latach 2019-2024 staraniem parafian i proboszcza knychowskiego ks. Antoniego Klukowskiego.
Poprzednia kaplica była zorganizowana w oranżerii pałacowej zbudowanej ok. 1840 roku, według projektu arch. Franciszka Jaszczołda (1808-1873) z inicjatywy Krystyna Marii Antoniego hr. Ostrowskiego (1894-1980). Adaptacja budynku miała miejsce w 1925 roku, staraniem ks. Karola Wróbla (ur. 1887), ówczesnego proboszcza (1923-1926). Dekretem z dnia 9 września 1925 roku ks. Czesław Sokołowski (1877-1951), biskup tytularny Pantacomia (4 października 1919 r.) sufragan podlaski (1919-1946), ustanowił tutaj kaplicę półpubliczną (oratorium semipublicum). W związku z oddaniem do użytku nowej kaplicy, dotychczasowa została zdesakralizowana na mocy dekretu bp. Piotra Sawczuka z dnia 18 maja 2024 r.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski