DOŁUBOWO – Parafia świętych Apostołów Piotra i Pawła

Kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Dziewicy Bogarodzicy Matki Miłosierdzia i Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dołubowie (dawniej: Dołubów) został ufundowany 31 października 1465 roku. Fundatorem świątyni był sędzia brański i bielski (1451-1466) Wit z Dołubowa Raczyński (zm. przed 1470) i jego żona Dorota z Łyczków (zm. przed 1501), którzy nadali cztery włóki ziemi oraz dziesięciny z Chrościanki, Widźgowa i Hołubli. Reprezentantami ks. Jana Łosowicza (zm. po 6 lutego 1481), ówczesnego biskupa łuckiego (1463-1568), w chwili fundacji byli: ks. Tomasz pleban z Przesmyk i ks. Jakub pleban z Perlejewa (zm. ok. 1475). Kościół został uposażony między innymi w dziesięciny, cztery włoki ziemi i trzech kmieci. Pierwszym plebanem w Dołubowie został ks. Marcin, o którym mówią akta Konsystorza Janowskiego aż do 1480 roku. Ok. 1470 r. Dorota – wdowa po Wicie ufundowała w kościele dołubowskim altarię ku czci św. Leonarda, uposażając ją w trzy włóki ziemi i poszerzając wcześniejsze nadania o ogród, karczmę, łąkę (Mokrzec), staw rybny, itd.
W dniu 22 lutego 1501 roku Aleksander Jagiellończyk, wielki książę litewski (1492-1506), potwierdził Janowi Steczkowiczowi (Steczko) Dołubowskiemu zwanemu Cybulka (zm. przed 5 kwietnia 1541), staroście drohickiemu (1501-1506), marszałkowi hospodarskiemu (1520-1541), posiadanie wsi Dołubowo po ciotce Dorocie z Łyczków Dołubowskiej.
W 1516 r. proboszczem w Dołubowie był ks. Andrzej. W 1528 r. Jan Steczko, marszałek hospodarski zapisał Dołubowo królowej Bonie. W 1546 r. w posiadanie wsi wszedł Jan Harynek podkomorzy łomżyński. Po nim dziedziczył dobra od 1569 r. bratanek Adam Harynek. Następnie Dołubowo posiadali Oborscy, a od połowy XVII w. chorąży zakroczymski Arnolf Łaguna, który wystarał się o przywilej na targi i jarmarki w Dołubowie w 1662 r.
Pierwszy drewniany kościół przetrwał do 1645 roku, kiedy to z nieznanych przyczyn uległ zniszczeniu. Kolejny kościół na podwalinach sosnowych pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła został oddany do kultu 20 maja 1724 roku, staraniem ks. Grzegorza Sakowicza (1700-1726). Jego fundatorami byli ówcześni właściciele Dołubowa: łowczy (1703-1713) i cześnik bielski (1713-1744) Michał Karwowski, herbu Pniejnia (zm. 5 października 1744 r.) i jego żona Joanna Orzeszko, oraz cześnik wyszogrodzki Władysław Józef Markowski (1663-1748) i jego żona Łucja Orzeszko (siostra Joanny). Konsekracji świątyni dokonał 8 listopada 1745 roku ks. Franciszek Antoni Kobielski (1679-1755), biskup łucki i brzeski (1739-1755), kiedy funkcję proboszcza (1727-1761) pełnił ks. Tomasz Zaręba (zm. 1761).
Parafia dołubowska, a zwłaszcza jej proboszcz (1784-1807) ks. Antoni Kierznowski (1744-1807), żywo włączali się w ruchy narodowo wyzwoleńcze. W czasie Insurekcji Kościuszkowskiej (1790-1794) jeden dzwon został wzięty przez Komisję Porządkową Ziemi Drohickiej (1794). Natomiast w czasie Powstania Styczniowego w dniu 3 maja 1864 roku został osadzony w więzieniu w Bielsku Podlaskim, a następnie w dniu 3 października 1864 roku wywieziony do guberni tomskiej ks. Jan Witkowski (ur. 1823), proboszcz dołubowski (1856-1864) – za pomoc i zachęcanie ludzi do udziału w powstaniu. W latach 1866-1919 proboszcz z Dołubowa otaczał opieką duszpasterską wiernych i kościół w Dziadkowicach, który został zamknięty w ramach represji popowstaniowych.
Obecny, murowany kościół w stylu neogotyckim, został wzniesiony w latach 1902-1904, dzięki staraniom miejscowego dziedzica, komisarza powiatu bielskiego w Powstaniu Styczniowym Ludwika Kajetana Pieńkowskiego (1830-1905) i jego małżonki Wiktorii Władyczańskiej (1845-1894), a także ks. Wincentego Gabszewicza (1833-1910), proboszcza dołubowskiego (1901-1907). Ołtarz główny, ambonę i chrzcielnicę wykonała w roku 1910 firma Józef Szpetkowski i S-ka z Warszawy, dzięki staraniom ks. Antoniego Dawidowicza (prob. 1907-1910) oraz Stanisława Jakuba Łowickiego (1862-1941), ówczesnego właściciela Dołubowa (1907-1939). Konsekracji świątyni dokonał w 1927 roku ks. bp Zygmunt Łoziński (1870-1932), ordynariusz piński (1925-1932).
W ogrodzie parafialnym stoi murowana plebania zbudowana w latach 1975-1976, staraniem ks. Zenona Pietrzuczaka (1935-2002), proboszcza dołubowskiego (1970-1979). Jej poświęcenia w dniu 24 listopada 1976 roku dokonał ks. bp Władysław Jędruszuk (1918-1994), administrator apostolski diecezji pińskiej (1967-1991).
W latach 1999-2000 został wykonany – staraniem ks. Józefa P. Poskrobko – generalny remont wieży kościelnej uszkodzonej przez uderzenie pioruna.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski