CZERWONKA – Parafia świętego Jana Chrzciciela

Przed 1447 rokiem wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) nadał wsie Grochów (dawniej: Grochowo) i Czerwonkę – Piotrowi (Pietraszce) Paszkowiczowi Strumille h. Dąbrowa z Ciechanowca (zm. 1487), staroście drohickiemu (1463-1469), marszałkowi hospodarskiemu (1483-1486) – protoplascie podlaskiej linii rodu Kiszków i Ciechanowskich.

Piotr (Pietraszko) Paszkowicz Strumiłło, zwany Kiszka, ufundował tutaj w latach 1463-1470 pierwszy drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Należy przypuszczać, że w tych latach została erygowana parafia w Czerwonce. Z zachowanych dokumentów dowiadujemy się, iż w latach 1470-1485 plebanem tej parafii był ks. Jan. Pierwszą fundację Piotra Strumiłło potwierdził i powiększył jego wnuk – dziedzic Ciechanowca i Sokołowa – Piotr Kiszka (zm. 1534), starosta drohicki (1522-1532) i wojewoda połocki (1519-1532), razem z żoną Anną (Hanną) Iliniczówną h. Korczak, córką Jerzego (zm. ok. 1526), namiestnika lidzkiego (1500-1519). Stosowny dokument został wystawiony w Ciechanowcu 19 lutego 1519 roku, w obecności między innymi ówczesnego plebana ks. Jakuba. Kiszkowie byli właścicielami wsi i kolatorami kościoła do 1621 roku. Konsekracji świątyni dokonał ks. Kazimierz Zwierz (zm. 1682), biskup tytularny Orthosias (10 listopada 1664 r.), sufragan łucki (1664-1682).

Po śmierci Piotra Kiszki w 1621 roku, ostatniego męskiego przedstawiciela z podlaskiej linii rodu, dobra Czerwonka i Grochów odziedziczyła jego siostra Zofia Kiszczanka, benedyktynka w Toruniu. W 1626 roku zapisała je ona nowo założonemu klasztorowi benedyktynek w Drohiczynie, którego sama była ksienią od 1630 roku. Od tego czasu benedyktynki drohiczyńskie posiadały te dobra do trzeciego rozbioru Polski. Były również kolatorkami kościoła w Czerwonce.

Nadania kościołowi w Czerwonce zatwierdził również ks. Stefan Bogusław Rupniewski (1671-1731), biskup łucki (1721-1731), w swoim dokumencie z dnia 7 października 1722 roku. W czasie Insurekcji Kościuszkowskiej w 1790 roku proboszcz parafii Czerwonka ks. Hilary Tąkiel (1787-1812) wspierał finansowo wojska powstańcze.

Kolejny drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela został wzniesiony w 1829 roku. W okresie Powstania Styczniowego funkcję proboszcza w Czerwonce (1851-1879) pełnił ks. Stanisław Nasiłowski (1808-1879), który w latach 1864-1865 był spowiednikiem powstańczego generała ks. Stanisława Brzóski (1834-1865). Dnia 30 października 1950 r. drewniana świątynia w Czerwonce spłonęła w niewyjaśnionych dotąd okolicznościach.

Obecny, trzeci z kolei, murowany kościół został wybudowany w latach 1952-1958, dzięki ofiarności parafian i ks. Bronisława Narojka (1908-1987), według projektu architekta Stanisława Marzyńskiego.

Obok kościoła stoi murowana plebania wzniesiona w latach 1978-1979, pod kierunkiem ks. Władysława Kopyścia, ówczesnego proboszcza (1976-1985).

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski