CZEKANÓW – Parafia świętego Andrzeja Boboli

Najstarsze pisane wzmianki o Czekanowie pochodzą z drugiej połowy XV wieku. W 1464 roku dziedzicem osady, zwanej wówczas Czekanowo, był niejaki Hanusz. Wieś należała w tym czasie do starostwa drohickiego. Przed 1498 rokiem król Aleksander Jagiellończyk (1461-1506) nadał wieś Czekanów Janowi (Iwaszce) Litaworowi Chreptowiczowi h. Odrowąż (zm. 1513), marszałkowi hospodarskiemu (1489-1499; 1509-1513) i staroście (namiestnikowi) drohickiemu (1509-1512). W 1566 roku wieś Czekanów z innymi dobrami należała do rodzin Wrzelowskich i Ciecierskich.

W dniu 26 maja 1725 roku ówczesny dziedzic Czekanowa i Kamienobrodu – Baltazar (Balcer) Ciecierski (1688-1750), s. Tomasza i Jadwigi z Godlewskich, stolnik drohicki (1710-1750), który w 1712 roku poślubił Annę Gembicką, córkę Jana Pawła (zm. 1 stycznia 1713 r.) kasztelana nakielskiego (1712), ufundował miejscowej ludności unickiej drewnianą cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego. Jednocześnie nadał kościołowi trzy włóki ziemi oraz dziesięcinę snopową ze swoich wsi. Kolatorem unickiej cerkwi w 1757 roku był jego syn Ignacy Urban Ciecierski (1720-1766), stolnik drohicki (1750-1766), żonaty (od 1749) z księżną Teodorą Woroniecką (1724-1794). W tymże roku funkcję proboszcza parafii unickiej w Czekanowie pełnił ks. Samuel Filanowicz, proboszcz w Sokołowie Podlaskim, zaaprobowany przez miejscowego dziedzica. Nadania Baltazara (Balcera) Ciecierskiego potwierdził w 1802 roku Dominik Ciecierski (1781-1828), marszałek szlachty obwodu białostockiego (1816-1828). Kolejnym, hojnym kolatorem kościoła był stolnikowicz nowogródzki Wawrzyniec Lisiecki h. Lis (ur. 1767), sędzia graniczny ziemi drohickiej (1792-1795), który 2 maja 1812 roku zakupił Czekanów od właściciela Ostrożan i Ciechanowca – Dominika Ciecierskiego i jego żony Konstancji z Grzybowskich (1788-1857).

W okresie prześladowania kościół unicki Czekanowie w 1867 roku został zamieniony na cerkiew prawosławną, a budynki kościelne rozebrano, sprzedając okolicznej ludności jako materiał budowlany. W 1874 roku ówczesny administrator parafii (1853-1874) ks. Klemens Wasilewski (1822-po1874), został internowany w Warszawie, a następnie zesłany w głąb Rosji. W 1885 roku byłą unicką świątynię zamknięto ze względu na zły stan techniczny. W trzy lata później zawaliła się ona, a na jej miejscu postawiono kapliczkę. Parafię skasowano przyłączając wiernych w 1894 roku do klasztoru prawosławnego w Wirowie jako placówki macierzystej. Około 1900 roku prawosławne mniszki klasztoru żeńskiego z Wirowa kupiły tutaj folwark i urządziły we dworze prawosławną kaplicę, tworząc z niej filię duszpasterską. W 1912 roku w miejscu dawnej świątyni unickiej władze carskie postawiły małą kapliczkę, który była używana przez prawosławnych do ok. 1915 roku. W 1919 roku – na mocy rozporządzenia nr 65 z dnia 11 grudnia 1918 roku – wydanego przez ks. Henryka Przeździeckiego (1873-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939) – kapliczka ta pw. Przemienienia Pańskiego została rekoncyliowana przez ks. Feliksa Franczewskiego (ur. 1866), proboszcza skrzeszewskiego (1913-1921), a w 1930 roku rozebrana.

Pałacowa kaplica prawosławna istniała aż do 1923 roku, kiedy to w pałacu należącym wówczas do Dyrekcji Lasów Państwowych, zorganizowano schronisko (sierociniec) dla dzieci. W 1925 roku urządzono tutaj również kaplicę dojazdową, którą obsługiwali księża ze Skrzeszewa. Na usilne prośby mieszkańców ks. Henryk Przeździecki (1875-1939), biskup siedlecki czyli podlaski (1918-1939) w dniu 5 stycznia 1925 roku nadał jej rangę kaplicy publicznej, a w następnym dokonał uroczystego poświęcenia. Dziesięć lat później dekretem z dnia 2 września 1935 roku powołał do istnienia – z dniem 1 października tegoż roku – samodzielną filię duszpasterską (cum cura animarum). Pierwszym stałym duszpasterzem został ks. Miron Wróblewski (1901-1985), rektor w latach 1935-1936, który w 1934 roku rozbudował wspomnianą kaplicę. Prace te kontynuował w 1947 roku ks. Bronisław Narojek (1908-1987), rektor w latach 1947-1949.

Obecny murowany kościół pw. św. Andrzeja Boboli został wzniesiony w latach 1953-1955 pod kierunkiem ks. Zygmunta Szymczaka (1911-1981), ówczesnego administratora (1950-1953) oraz jego następcy w latach 1953-1955 – ks. Tadeusza Zaremby (1892-1955). Staraniem ks. Kazimierza Marciszewskiego (1924-1992), rektora tejże filii (1960-1970), w latach 1960-1962 kościół został rozbudowany. W dniu 15 czerwca 1974 roku konsekrował go ks. Jan Mazur, biskup siedlecki czyli podlaski (1968-1996).

W dniu 1 września 1990 roku ks. Jan Mazur, biskup siedlecki czyli podlaski (1968-1996), podniósł ją do rangi samodzielnej parafii. W dniu 18 maja 2008 r. ks. bp Antoni P. Dydycz pobłogosławił czyli poświęcił uroczyście główny ołtarz zbudowany dzięki ofiarności Jolanty i Józefa Zawadzkich z Warszawy.

Obok kościoła stoi murowana plebania zbudowana w latach 1968-1970 pod kierunkiem wspomnianego ks. Kazimierza Marciszewskiego.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski