Bitwa pod Węgrowem – polskie Termopile
Eucharystia wpisana była w program obchodów rocznicy Powstania Styczniowego. Dla Węgrowa jest to szczególne wydarzenie wpisane w dzieje miasta. Wieść o bohaterskiej bitwie rozegranej 3 lutego 1863 r., w której udział brało 400 kosynierów, rozeszła się szerokim echem nie tylko na terenach dzisiejszej Polski, ale również Europy. Nie bez powodu określana jest jako polskie Termopile.
Przybyłych do węgrowskiej bazyliki powitał miejscowy proboszcz ks. prał. Leszek Gardziński. W homilii bp Piotr Sawczuk przypomniał kontekst Powstania Styczniowego, jego tragizm i ofiarę tysięcy osób, które zginęły bądź były represjonowane za podejmowanie wyzwoleńczych działań. Ich ofiara nie poszła jednak na marne. „Dobry przykład miłości do Ojczyzny, a często i cnót chrześcijańskich dali nam uczestnicy Powstania Styczniowego, o tyle dramatyczny, że dotknięty piętnem przegranej. Na ich mogiłach rosną jednak piękne kwiaty, a ich wspomnienie budzi w nas dziejową solidarność. Niech im Pan da wieczne odpocznienie, a nam pozwoli kosztować owoców wolnej ojczyzny, za którą oni zapłacili życiem” – powiedział biskup.
Na Mszę św. przybyły liczne poczty sztandarowe. Nie zabrakło przedstawicieli władz parlamentarnych, samorządowych oraz służb mundurowych. Oprawę muzyczną zapewnił chór parafialny oraz Miejska Orkiestra Dęta. Na zakończenie słowa wdzięczności wyraził burmistrz Węgrowa Paweł Marchela. Zarówno biskupowi jak i miejscowemu proboszczowi przekazano reprodukcję obrazu przedstawiającego bitwę pod Węgrowem.
Dalsza część uroczystości miała miejsce przy Kamieniu-Pomniku, gdzie pochowanych jest 66 Powstańców. Tam wygłoszono okolicznościowe przemówienia. Głos zabrał burmistrz Węgrowa Paweł Marchela, wicemarszałek Senatu RP Michał Kamiński, posłowie na Sejm: Kamila Gasiuk-Pihowicz, Daniel Milewski, Czesław Mroczek, Krzysztof Tchórzewski oraz członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Elżbieta Lanc. Został odczytany list skierowany przez Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka oraz od senator Marii Koc. Ks. prał. Leszek Gardziński odmówił modlitwę za poległych Powstańców. Jest już tradycją, że tego dnia harcerze składają swoje przyrzeczenie. Zwieńczeniem uroczystości był apel pamięci oraz salwa honorowa. Na rynku miejskim na mieszkańców i gości czekał przygotowany żołnierski poczęstunek.
Warto dodać, że senator Maria Koc wraz ze starostą powiatu węgrowskiego Ewą Besztak uczestniczyły tego samego dnia na pl. Józefa Piłsudskiego w Warszawie w uroczystości odsłonięcia na Grobie Nieznanego Żołnierza tablicy pamiątkowej poświęconej bitwie pod Węgrowem.
Węgrowskie obchody rozpoczęły się już 3 lutego. Tego dnia w Węgrowskim Ośrodku Kultury miała miejsce konferencja popularnonaukowa. Otwarto również wystawę zorganizowaną przez Muzeum Niepodległości zatytułowaną „Gorzka Chwała”. Natomiast wieczorem w sali widowiskowej Węgrowskiego Ośrodka Kultury odbył się koncert „W hołdzie bohaterom Powstania Styczniowego” w wykonaniu artystów Filharmonii im. Romualda Traugutta w Warszawie.
Dzień później w Domu Gdańskim zaprezentowano makietę bitwy pod Węgrowem. Niewątpliwą atrakcją była rekonstrukcja bitwy. Jej inscenizacja odbyła się na ryku miejskim. W skład grupy rekonstrukcyjnej weszli m.in. uczniowie z Zespołu Szkół Ponadpodstawowych im. Jana Kochanowskiego w Węgrowie.
Szacuje się, ze w bitwie poległo od 66 do 128 Polaków i ok. 300 Rosjan. Bohaterski atak zatrzymał rosyjski najazd i pozwolił na odwrót głównych sił powstańczych. Bitwie nadano określenie „polskie Termopile”.
tekst i zdjęcia – ks. Marcin Gołębiewski