UGOSZCZ – Parafia świętego Antoniego Padewskiego

Miejscowość Ugoszcz (dawniej: Ugoszcza), istniała już w połowie XV wieku. Pierwsza pisana wzmianka pochodzi z 1436 roku, w której została wymieniona Małgorzata, córka Stanisława z Chmielewa i żona Szymona z Ugoszczy. Wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) w 1477 roku odebrał Mikołajowi Ugosckiemu dobra Ugoszcz i nadał je Janowi Kuczukowi zwanemu Kuczukowiczem (zm. po 1478), marszałkowi hospodarskiemu (1469-1478) i namiestnikowi lidzkiemu (1473-1478). W dniu 6 czerwca 1498 roku jego syn – Wojciech Kuczukowicz (zm. przed 1506), marszałek litewski (1494-1505) i starosta wołkowyski (1496-1505), sprzedał Ugoszcz i Rostki Mikołajowi Wodyńskiemu (zm. 1528), sędziemu ziemskiemu drohickiemu (1507-1528) i jego bratankom: Andrzejowi – kanonikowi płockiemu, Szczepanowi – kanonikowi warszawskiemu oraz Bernardowi i Hieronimowi. Pod względem administracyjnym osady te wchodziły wówczas w skład parafii miedzeńskiej leżącej w ziemi drohickiej (od ok. 1470 do 1923). Wspomniany dziedzic Mikołaj Wodyński 28 października 1519 roku przyznał plebanowi miedzeńskiemu ks. Mikołajowi prawo pobierania dziesięciny snopowej ze wszystkich swoich dóbr. W kolejnych latach wieś Ugoszcz (razem z Miedzną) była własnością rodu Wodyńskich, Kryskich (od 1580), Butlerów (od 1653), Kuczyńskich (po 1830) i Ostrowskich (1864).

Decyzja o budowie kościoła w Ugoszczy zapadła 20 kwietnia 1918 roku w czasie zebrania mieszkańców okolicznych wsi. Dnia 26 marca 1919 ks. Henryk Przeździecki (1875-1939), biskup siedlecki czyli podlaski (1918-1939), na prośbę ks. kan. Teofila Rybki (1854-1934), proboszcza miedzeńskiego (1889-1934) i administratora kaplicy w Ugoszczy (1919-1924), zezwolił na wybudowanie tymczasowej świątyni w Ugoszczy. W ciągu miesiąca miejscowa ludność zbudowała drewnianą, w kształcie prostokąta kaplicę z bali topolowych, pokrytą słomą, na fundamencie z kamieni polnych. Pierwsza Msza św. została odprawiona w czasie Świąt Wielkanocnych 20 kwietnia 1919 roku. Tego też dnia ks. Teofil Rybka dokonał poświęcenia kaplicy, która zaczęła funkcjonować jako filia duszpasterska parafii miedzeńskiej.

Cztery lata później wspomniany ks. bp Henryk Przeździecki dekretem z dnia 30 lipca 1923 roku erygował w Ugoszczy samodzielną parafię (z dniem 1 września 1923 roku). Beneficjum parafialne zostało utworzone z darowizn niektórych parafian (dwadzieścia mórg). Plac pod budowę ofiarował właściciel Miednika – Krystyn Maria Antoni hr. Ostrowski (1895-1980) dziedzic Korczewa. Pierwszym administratorem nowo utworzonej parafii został mianowany wspomniany proboszcz miedzeński ks. kan. Teofil Rybka (do 1924). W dniu 8 października 1924 r. (nr 3691) został naznaczony kolejny administrator w Ugoszczy (1924-1936) – ks. Władysław Błachnio (1896-1986). Na mocy dekretu z dnia 12 października 1925 r. do parafii została dodana kolejna wieś Kozołupy, która – podobnie jak wcześniej Ugoszcz i Rostki – została odłączona od parafii Miedzna. W sierpniu 1929 roku ks. Władysław Błachnio razem z parafianami przystąpił do wznoszenia murowanego kościoła, według projektu (z maja 1928 r.) arch. Wacława Piaseckiego, pod kierunkiem budowniczego Pawła Kotera z Łaska. Dużą pomoc materialną okazał wspomniany Krystyn Maria Antoni hr. Ostrowski, a także Maciej Nędza z Ugoszczy (zm. 8 czerwca 1945 r.). We wrześniu 1931 roku rozebrano drewnianą kaplicę, wykorzystując materiał do budowy domu katolickiego. Dnia 13 września 1931 roku nowy kościół pw. Chrystusa Króla został poświęcony – za pozwoleniem Kurii – przez ks. Władysława Błachnio. W 1977 roku artysta Jan Molga (zm. 2002), staraniem ks. Jana Terleckiego (admin. 1976-1990) wykonał polichromię, przedstawiającą: św. Maksymiliana, Matkę Boża Fatimską i Wniebowzięcie NMP. W latach 1981-1982 w kościele parafialnym została położona część posadzki z terakoty. Prace te dokończył ks. Tadeusz Sosnowski, proboszcz Ugoszczy w latach 1991-1997. W dniu 23 października 2009 r. ks., bp. Antoni P. Dydycz poświęcił nową dzwonnicę, zbudowaną staraniem ks. mgr. Adama Bogdanowicza. Zostały zawieszone w niej dwa stare dzwony, z których jeden nosi imię „Antoni”.

Obok świątyni parafialnej stoi drewniana plebania, która stanowi drewniany budynek zakupiony przez parafian jesienią 1924 roku i adaptowany przez ks. Władysława Błachnio. Staraniem ks. Jana Terleckiego budynek ten został obmurowany białą cegłą. Pod kierunkiem wspomnianego ks. Władysława Błachnio został zbudowany w latach 1927-1928 również dom parafialny, który przez wiele lat służył jako budynek miejscowej Szkoły Podstawowej (przejściowo zakład krawiecki). Z racji na słaby stan budynek ten w 1999 r. został rozebrany.

Kaplica:
Kozołupy – Starania o budowę zostały rozpoczęte już w grudniu 1982 roku. Plac został zakupiony od mieszkańca Kozołup – H. Matusika. Obecna kaplica pw. NMP Nieustającej Pomocy, zbudowana została w latach 1983-1984 przez wspomnianego administratora parafii ks. Jana Terleckiego.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski