NIECIECZ – Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Miejscowość Nieciecz pierwotnie nosiła nazwę: Niecieca lub Nieciecza, a z czasem została zastąpiona określeniem: Nieciecz Włościańska. W 1424 roku wieś ta została włączona przez ks. Grzegorza z Buczkowa (zm. ok. 1424), biskupa włodzimierskiego (1400-1424) do nowo utworzonej parafii w Sokołowie.

We środę, czyli w święto Oczyszczenia NMP 1457 r. Stanisław Nieciecki h. Gozdawa, dziedzic Niecieczy i Wirowa (1447), razem z neofitami – rodzonymi braćmi Janem i Stanisławem Hryńkiem i Haczkiem z Wirowa ufundowali tutaj pierwszą, drewnianą kaplicę pw. Jezusa Chrystusa, Panny Najświętszej Maryi Dziewicy, św. Doroty, nadając jej dziesięciny z własnych wsi. Świadkami tego aktu byli: ks. Mikołaj pleban Rozbitego Kamienia, Maciej dziedzic Miłkowa, a także Paweł i Mikołaj z Niewiadomej. W latach 1470-1480 plebanem był ks. Wielisław. W sam dzień luna secunda miesiąca, czyli w poniedziałek 2 września 1470 roku ks. Marcin Krzeszowski (Krzeczowicz) h. Gryf (zm. przed 1483), biskup łucki (1468-1483), potwierdził akt fundacyjny, różne nadania i włączył do parafii Nieciecz wieś Bujały. W 1525 roku Jan syn Michała z Niecieczy (1477) dokonał zamiany pewnych dóbr z ks. Mikołajem, miejscowym plebanem.

Od XV do XVIII wieku właścicielami Niecieczy była rodzina Niecieckich, herbu Gozdawa, a następnie rodziny: Bujalskich, Lisieckich (od 1770), Łopuskich (od 1791). Drugi, drewniany kościół został zbudowany w 1713 r. staraniem Jana Dziekońskiego, regenta lubelskiego i miejscowego proboszcza ks. Jana Pacewicza. W dniu 23 września 1722 r. akt fundacji i wcześniejsze nadania potwierdził ks. Stefan Rupniewski (1671-1731), biskup łucki (1721-1731) – w obecności ówczesnego proboszcza ks. Józefa Domaniewicza.

W 1847 roku proboszczem parafii został ks. Franciszek Tuszyński (1806-1875). W 1863 roku, razem z ówczesnym dziedzicem Niecieczy Władysławem Aleksandrem Rawiczem (1832-1963), rozpoczął starania o budowę nowej świątyni, która wówczas została rozebrana. Rząd carski uznał jednak, że postawienie tutaj nowego kościoła będzie szkodliwe dla prawosławia. Wzniesiono więc tymczasową drewnianą kaplicę. Po śmierci księdza proboszcza w 1875 roku – w ramach represji za udzielanie pomocy unitom – parafię w Niecieczy zlikwidowano, na mocy dekretu (nr 1941) Pawła Demetriusa hr. von Kotzebue (1801-1884), generał-gubernatora warszawskiego (1874-1880). Decyzją (nr 10627) Stiepana Gromeki (1823-1877), gubernatora siedleckiego (1866-1875), wiernych przyłączono do trzech parafii w: Jabłonnie Lackiej, Sokołowie Podlaskim i Zembrowie. Tymczasowym administratorem w latach 1876-1877 był jeszcze ks. Ludwik Pawłowski (ur. 1840), proboszcz i dziekan sokołowski (1875-1886).

W dwa lata po carskim edykcie tolerancyjnym z dnia 30 kwietnia 1905 roku, czyli w 1907 roku, parafianie niecieccy przystąpili do wznoszenia drewnianego kościoła kosztem dziedzica majątku Kupientyn – Adolfa Zambrzyckiego (1850-1928). Budowę zakończono w 1910 roku staraniem ks. Rajmunda Pianko (1870-1921), proboszcza w Niecieczy (1910-1919). W tym też roku kościół poświęcił ks. Stanisław Retke (1859-1928), proboszcz i dziekan sokołowski (1892-1928). Po odzyskaniu niepodległości parafia w Niecieczy została wznowiona dnia 7 kwietnia 1919 r. przez ks. Henryka Przeździeckiego (1875-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939). Pierwszym proboszczem został wówczas ks. Bronisław Żebrowski (ur. 1870), który pracował tutaj w latach 1919-1921.

Dnia 19 maja 1950 roku (w godzinach rannych) drewniana świątynia spłonęła z niewyjaśnionych dotąd przyczyn. W przeciągu dwóch miesięcy zbudowano tymczasową świątynię, która 15 lipca 1950 roku otrzymała od ks. Ignacego Świrskiego (1885-1968), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1946-1968), status oratorium publicum. Obecny, murowany kościół w Niecieczy zbudowano w latach 1950-1953, pod kierunkiem ks. Stanisława Sitniczuka (1907-2002), ówczesnego proboszcza (1943-1955), według projektu arch. Pawlikowskiego z Warszawy. Konsekracji nowego kościoła, która odbyła się 4 października 1953 roku, dokonał wspomniany ks. bp Ignacy Świrski.

Na placu przykościelnym znajduje się murowana dzwonnica zbudowana w 1985 roku, staraniem ks. Stanisława Falkowskiego.

Obok kościoła parafialnego stoi murowana plebania z 1906 r., którą wznieśli dziedzice majątku Kupientyn – wspomniany Adolf Zambrzycki i jego żona Jadwiga z hr. Szydłowskich. W pobliżu znajduje się murowana organistówka wraz z salką parafialną, zbudowana w latach 1975-1976, staraniem ks. Kazimierza Kuryłka (prob. 1971-1982).

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski