KAMIONNA – Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny

Wieś Kamionna powstała pod koniec XV wieku. Jej początkowa nazwa brzmiała: w 1503 roku Kamienmost, później Kamionlas/Kamionolas (od 1509 roku do końca XVIII w.). Dzisiejsza postać nazwy Kamionna (wcześniej Kamienna) znana jest od 1790 roku.
Właścicielem tych terenów, które wchodziły w skład dóbr łochowskich, na przełomie XIV/XV wieku był przypuszczalnie Wawrzyniec z Targowego (dzisiaj dzielnica Targówek w Warszawie), wojski (1398-1415), podsędek (1415-1427) i łowczy warszawski (1428). Jest on protoplastą rodu Kuszabów herbu Paprzyca, który osiadł w Łochowie, przyjmując nazwisko Łochowski. W 1428 roku dobra te należały do jego syna – Dziersława Targowskiego (zm. ok. 1446), łowczego warszawskiego (1428-ok. 1446). Jego syn Mikołaj Targowski z Łochowa (zm. ok. 1498), ufundował tutaj pierwszy kościół pw. Narodzenia NMP, św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja. To wydarzenie miało miejsce w „Niedzielę Świętych Królów”, czyli 6 stycznia 1488 roku. Z nieznanych jednak przyczyn przerwano budowę w Łochowie i zmieniono lokalizację, kontynuując ją od 1489 roku w Kamionolasie. Należy jednak przypuszczać, że akt fundacyjny został sporządzony w Łochowie, a później – z nieznanych nam przyczyn – kościół zbudowano w Kamionnie. W 1503 roku współkolatorem tejże świątyni był kanonik pułtuski ks. Marcin Wąsowski, bliski współpracownik ks. Erazma Ciołka herbu Sulima (zm. 26 grudnia 1522 r.), biskupa płockiego (1503-1522). Tegoż tego roku czterej synowie fundatora: Jakub, Jan, Mikołaj i Dziersław Łochowscy zobowiązali się wydzielić 3 włóki poświętnego przy kościele oraz dali plebanowi dochody w postaci rączki miodu (jeden bór bartny). Pierwszym plebanem w Kamionolasie został wówczas ks. Piotr (do ok. 1510), a po nim tę funkcję pełnił w latach 1510-1519 – ks. Bernard Świerczewski ze wsi Świercze. Kanoniczna erekcja parafii nastąpiła miedzy 1518 a 1524 rokiem, staraniem ks. Ścibora Żelazowskiego (1519-1542).
Drugi kościół fundował w 1576 roku dziedzic części Łochowa, Twarogów i Lasek Jan Łochowski herbu Kuszaba razem ze swoimi braćmi, którzy byli ówczesnymi kolatorami kościoła w Kamionolasie. Konsekracja świątyni, która miała wezwanie Świętych Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników, odbyła się przed 1591 rokiem. Ale już w tym roku kościół wymagał gruntownego remontu, którego podjął się ks. Walentyn Brokowski (1584-ok. 1591). W 1704 roku w czasie przejścia wojsk szwedzkich, idących z Węgrowa do Kamieńczyka nad Bugiem, kościół uległ zniszczeniu.
Trzecią, modrzewiową świątynię w Kamionnie – za czasów ks. Stanisława Mościckiego (prob. 1671-1709) – ufundował w 1704 roku właściciel dóbr Kamionna – Stanisław Godlewski herbu Gozdawa (zm. 1709), starosta nurski (1688-1709) i kasztelan podlaski (1705-1709). Po jego śmierci prace kontynuował jego brat – Jan Stanisław Godlewski (zm. 1717), stolnik (1689-1710) i podkomorzy nurski (1710-1717). Konsekracji kościoła pw. Świętych Dziesięciu Tysięcy Rycerzy Męczenników dokonał w VIII Niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego 1 lipca 1739 roku ks. Marcin Załuski (1700-1768), biskup tytularny Drasus (7 maja 1732 r.), sufragan płocki (1732-1765). W latach 1865-1866 został przeprowadzony gruntowny remont świątyni pod kierunkiem ks. Józefa Wiktora (1829-1882), proboszcza w Kamionnie (1857-1882).
Obecny murowany kościół w stylu neogotyckim pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, został zbudowany w latach 1904-1909 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego (1844-1927), staraniem ks. Antoniego Dzikowskiego (1859-1938), ówczesnego proboszcza w Kamionnie (1894-1920) oraz przy pomocy dziedzica Łochowa – Zdzisława hr. Zamoyskiego (1842-1925), właściciela klucza jadowskiego i kołodziążskiego oraz jego żony Marii ze Szwykowskich. Aktu poświęcenia dokonał 22 czerwca 1909 roku wspomniany ks. Antoni Dzikowski, za pozwoleniem Konsystorza Warszawskiego.
W czasie I wojny światowej dnia 8 sierpnia 1915 roku wojska rosyjskie wysadziły w powietrze dwie wieże, które padając zniszczyły znaczną część świątyni. W latach 1915-1921 nabożeństwa były odprawiane w drewnianej kaplicy, urządzonej w domu parafialnym. W latach 1920-1923 funkcję proboszcza w Kamionnie pełnił ks. Michał Woźniak (1875-1942) – przyszły męczennik obozu koncentracyjnego w Dachau, wyniesiony do chwały ołtarzy w dniu 13 czerwca 1999 roku przez Ojca Świętego Jana Pawła II. Dzięki jego staraniom, pod kierunkiem inż. Adama Michalskiego, odbudowano fasadę kościoła. Prace te sfinalizował ks. Witold Lewicki (1888-1966), proboszcz Kamionny (1923-1966). Odrestaurowana świątynia została konsekrowana 16 maja 1927 roku przez ks. Henryka Przeździeckiego (1875-1939), biskupa siedleckiego czyli podlaskiego (1918-1939). Mocą Konstytucji Apostolskiej „Vixdum Poloniae unitas” z 28 października 1925 roku parafia Kamionna przeszła z archidiecezji warszawskiej do diecezji siedleckiej czyli podlaskiej.
W czasie wojny (23 listopada 1941 r.) kościół stracił dwa dzwony i doznał wielu szkód w czasie przechodzenia frontu (11-21 sierpnia 1944 r.). Staraniem kolejnych proboszczów: wspomnianego ks. Władysława Lewickiego i ks. Henryka Bujnika (1966-1982) uzupełniono wyposażenie świątyni.
W 1991 roku ks. Jan Kazimierczuk (ur. 6 kwietnia 1937 r.), proboszcz w Kamionnie w latach 1982-1991, zmienił dach nad prezbiterium. W roku 1995, staraniem ks. Stanisława Grochowskiego (prob. 1991-1995) i jego następcy ks. Marka Bielaka cały dach kościoła został odremontowany.
Warto zaznaczyć, że z parafii Kamionna pochodził ks. Michał Godlewski (1872-1956) – syn miejscowego dziedzica Antoniego Godlewskiego (1826-1899). W latach 1904-1926 roku był on wykładowcą historii w petersburskiej Akademii Duchownej, a w latach 1927-1949 na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Dnia 21 października 1916 roku został mianowany biskupem tytularnym Agbia i sufraganem łucko-żytomierskim (1917-1926). W dniu 14 stycznia 1949 roku został mianowany arcybiskupem tytularnym Amorianus.
Obok kościoła, po przeciwnej stronie ulicy, stoi murowana plebania zbudowana w latach 1922-1923 przez błogosławionego ks. Michała Woźniaka. Jej projekt – autorstwa arch. Józefa Piusa Dziekońskiego – powstał w 1910 roku, za czasów ks. Antoniego Dzikowskiego (1894-1920). Budowa plebani została zakończona w latach 1923-1924 przez ks. Władysława Witolda Lewickiego (prob. 1923-1966).

Kaplica:
Łochów Fabryczny – Kaplica w Łochowie Fabrycznym (dawniej: Tartak Baczkowski, a później Baczki Fabryczne) swymi początkami sięga II wojny światowej, kiedy 1 marca 1942 roku otwarto i poświęcono tutaj Tymczasowy Szpital Epidemiczny. Wraz z likwidacją szpitala przestała istnieć kaplica. Obecna – pw. bł. Jadwigi Królowej, została zbudowana w latach 1983-1985, staraniem wspomnianego ks. Jana Kazimierczuka. Jej poświęcenia dokonał dnia 15 sierpnia 1988 roku ks. Jan Mazur, biskup siedlecki czyli podlaski (1968-1996) – w ramach obchodów 500 – lecia istnienia parafii.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski